زیارت ائمه اطهار(ع) یکی از مهمترین اصول ارتقای معنوی و روحی در مکتب اسلام و تشیع است. تشرف به عتبات عالیات و زیارت حرم مبارک حضرت امام حسین(ع) از مهمترین ارکان زیارتی در این مکتب نورانی است که صدها روایت در این زمینه از پیامبر اکرم(ع) و حضرات معصومین(ع) نقل شده است.

یکی از مهمترین ایام زیارت، زیارت اربعین امام حسین (ع) است که همه ساله بسیاری از مشتاقان زیارت از سراسر جهان و کشور خود را به این مسیر نورانی می رسانند و با سیل عاشقان حرم حضرت، همراه می شوند.

به موازات همین شوق و عطش زیارات چه بسیار مومنان ودلباختگانی هستند که به صدها دلیل از جمله ناتوانی جسمی و مالی و شرایط خاص زندگی نمی توانند به زیارت مشرف شوند. همین مساله باعث نوعی دل سوختگی و سرخوردگی نیز می شود. اما روایات بسیاری در خصوص زائر بودن از راه دور و همچنین همراه بودن قلبی با این سیل خروشان عاشقی وجود دارد.

از طرفی برخی مسایل نیز مطرح می شود که اگر کسی نتوانست به این زیارت برود حتما توفیق بزرگی رااز دست داده که دیگر قابل جبران نیست. برای پاسخ به این مساله به سراغ یکی از پژوهشگران حوزه زیارت رفتیم.

حجت الاسلام و المسلمین جواد جعفری،در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: برخی بیان می‌کنند اگر کسی موفق به انجام عملی شد حتماً آدم خوبی است؛ مثلاً اگر موفق به انجام پیاده‌روی اربعین شد یار امام زمان (عج) است و اگر این توفیق نصیبش نشده قطعاً گناهی داشته که این توفیق نصیبش نشده است که این امر درست نیست.
وی بابیان اینکه توفیق به معنای موفق شدن در انجام یک عمل است، اظهار کرد: موفقیت در انجام عمل قطعاً امری خداداد است؛ زیرا منشأ همه‌چیز خداوند است؛ اما اگر بگوییم کسی که موفق شده است معنویت خاصی داشته و به خاطر همین عمل فرد را قضاوت کنیم درست نیست؛ چون آیات و روایات فراوانی وجود دارد که خلاف این امر را بیان می‌کنند.
وی افزود: دریکی از جنگ‌های پیامبر (ص)، فردی که افسار ناقه پیامبر (ص) را در دست داشت تیری به او اصابت می‌کند و شهید می‌شود، یارانش می‌گویند خوشا به سعادتش که در این حالت شهید شده است؛ اما پیامبر (ص) می‌فرماید که از کجا می‌دانید این فرد با چه نیتی وارد جنگ شده است؛ این روایت نشان می‌دهد که نمی‌توانیم با ظاهر اعمال افراد بگوییم که حتماً آدم خوبی هستند.
استاد حوزه علمیه با تأکید بر اینکه قضاوت درستی نیست که بیان شود کسانی که به پیاده‌روی اربعین رفتند جز یاران امام زمان (عج) هستند، گفت: این‌که افراد به چه نیتی رفته‌اند و فردا چه‌کاری انجام دهند را کسی نمی‌تواند تضمین کند.
مدیر حوزه علمیه زنجان،بیان کرد: افرادی که نرفتند الزاماً گناهکار نیستند؛ زیرا رهبر معظم انقلاب نیز بارها بیان کردند که من مشتاق و محروم هستم و بسیاری از علما، فضلا و…هم هستند که به این سفر نرفتند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری تصریح کرد: عده‌ای در زمان پیامبر (ص) در جبهه شرکت نمی‌کردند و آیه نازل می‌شود که انسان‌های بدی هستند و خلاف امر خدا را انجام دادند به همین خاطر زمانی می‌توان دسته‌بندی کرد که خبری از غیب برسد.
وی بیان کرد: مجموعه اعمال هستند که آینده انسان را می‌سازند؛ زیرا بسیاری از افراد در کنار معصومین (ع) جنگیدند و بعد منحرف شدند و یا اولین کسانی که به پیامبر (ص) ایمان آورند و بعد خیانت کردند.
وی ادامه داد: اگر کسی تصور کند که هرکسی که در جبهه بوده آدم خوبی است و خوب هم خواهد ماند قضاوتی اشتباه است؛ زیرا آیات، روایات و تاریخ خلاف این امر را ثابت کردند؛ مثلاً شمر جانباز جنگ صفین در رکاب امیرالمؤمنین (ع) بود همچنین برخی افراد مانند طلحه و زبیر از مجاهدان صدر اسلام بودند؛ اما بعد جز خائنین شدند.
پژوهشگر حوزه زیارت و حج بیان کرد: برخی می‌گویند فلانی آدم خوبی بود و راحت جان داد و یا چون فلانی سخت‌جان داده است پس آدم بدی بوده است که نادرست است؛ چون روایات عکس این عمل را بیان می‌کنند؛ زیرا گاهی فرد انسان بدی است اما خوبی‌های کمی هم دارد و خداوند راحت جان او را می‌گیرد تا بی‌حساب شود و در مقابل نیز برخی افراد انسان‌های خوبی هستند؛ اما گناهان کمی هم دارند به همین خاطر به سختی جان می‌دهند تا همان مقدار گناه بخشیده شود.
وی با تأکید بر اینکه گاهی یک کار مانند پیاده‌روی اربعین می‌تواند برای دو نفر دو معنای متفاوت داشته باشد، تصریح کرد: توفیق به انجام کار نیک می‌تواند از خیرات و یا اتمام حجت باشد؛ زیرا گاهی خداوند برای اینکه با فرد اتمام حجت کند توفیق پیاده‌روی اربعین می‌دهد تا آن صحنه‌ها را ببیند و کامل اتمام حجت شود.
حجت‌الاسلام جعفری بیان کرد: پیامبر (ص) می‌فرماید یک نفر باایمان وارد مسجد شد اما بی‌ایمان خارج شد و دیگر بی‌ایمان وارد شد و باایمان خارج شد؛ زیرا فردی که مؤمن بود دچار عُجب و غرور شد که کمتر کسی مانند من خدا را عبادت می‌کنند به همین خاطر اعمال اش از بین رفت و نفر دوم دل‌شکسته آمد و گفت خدایا من لایق نیستم و مرا ببخش و خدا به همین خاطر به او توفیق اعمال خوب داد.
وی ادامه داد: افراد نباید به خاطر اینکه نتوانستند اعمالی را انجام دهند ناامید شوند و تصور کنند مغضوب درگاه خداوند هستند؛ زیرا ممکن است اگر فرد به آن زیارت می‌رفت دچار عُجب شود در حالی ‌که نرفتن باعث شده که خود را کوچک شمرد و در آینده موجب سعادتش شود.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: وقتی فرد احساس می‌کند انسان بدی است باعث می‌شود کارهای خیر بیشتری انجام ‌دهد؛ به همین خاطر گاهی موفق نشدن برای این است که فرد بیشتر خضوع کند.

منبع: ایسنا