دکتر محمدجواد دهقانی، رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) گفت: گروه رتبه بندی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) پس از قریب به یک دهه انجام موفق رتبه بندی ملی دانشگاه و پژوهشگاه‌­های کشور و نیز رتبه بندی دانشگاه های جهان و دانشگاه های جهان اسلام، با توجه به تجارب ارزنده در این زمینه و شناخته شدن به عنوان تنها مرجع رتبه بندی در کشور، در سال ۹۹ برای اولین بار رتبه‌بندی دانشگاه‌­های جهان را بر اساس حوزه­های موضوعی به انجام رسانده است. اولین نسخه این رتبه­‌بندی، با نام ISC World University Rankings by Subject برای دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است و امسال برای دومین سال پیاپی این رتبه‌بندی را با تغییراتی جزئی در روش شناسی انجام داده است. در ادامه روش شناسی و نتایج این رتبه بندی آورده می‌شود.
روش شناسی رتبه بندی موضوعی
دهقانی اظهار کرد: در رتبه بندی جهانی ISC بر اساس موضوع، از طرح تقسیم‌بندی سلسله مراتبی OECD استفاده شده است. در این طرح، کلیه حوزه‌های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار می‌گیرند (که در نهایت ۳ زیر رده کنار گذاشته می­‌شوند). ۶ رده اصلی در این طرح عبارت از علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، علوم پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی و علوم انسانی است.
وی افزود: در رتبه‌بندی موضوعی ISC، دانشگاه‌­های هدف به منظور رتبه بندی در هر حوزه موضوعی، دانشگاه‌­هایی هستند که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جزو ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشند و در بازه زمانی سه ساله، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر آن حوزه موضوعی منتشر کرده و در پایگاه InCite ثبت شده باشند.
رییس ISC در ادامه گفت: دانشگاه‌­های اعلام شده در رتبه بندی در هر حوزه موضوعی در نهایت به صورت درهمکرد و نیز بر اساس قاره و کشور و… اعلام خواهند شد. رتبه‌بندی موضوعی ISC، بر اساس سه معیار کلی پژوهش، فعالیت بین المللی و نوآوری انجام می­‌گیرد که معیار پژوهش به دلیل اهمیتی که دارد، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. جدول زیر معیارها و شاخص‌­های رتبه­‌بندی موضوعی ISC را با ضرایب اختصاص داده نمایش می­‌دهد.

حضور ۳۹ دانشگاه از ایران در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۰
در رتبه‌­بندی موضوعی ۲۰۲۰-ISC از ایران ۳۹ دانشگاه حضور دارند که در حوزه‌­های مختلف موضوعی حائز رتبه شده‌اند.
حوزه علوم طبیعی
رییس ISC گفت: در رتبه بندی موضوعی ISC-۲۰۲۰ شاهد حضور دانشگاه های برتر کشور در ۶ رشته از ۷ رشته حوزه علوم طبیعی شامل ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی و نجوم، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی مرتبط، علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه های دنیا هستیم.
در این حوزه در سال ۲۰۲۰، دانشگاه تهران (۴۵۰-۴۰۱) رتبه اول و دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، فردوسی مشهد، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، شهید بهشتی، صنعتی شریف، شیراز، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران و تبریز (۷۰۰-۶۰۱) مشترکا رتبه دوم را کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری
در حوزه مهندسی و فناوری در ۱۱ رشته رتبه‌بندی صورت پذیرفته است که دانشگاه­‌های ایران در هر ۱۱ رشته حضور داشته است که دانشگاه تهران با رتبه ۱۶۲ رتبه اول و دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف (۳۰۰-۲۵۱) رتبه دوم و علم و صنعت ایران (۳۵۰-۳۰۱) رتبه چهارم را کسب کردند.
حوزه علوم پزشکی و بهداشت
در حوزه علوم پزشکی و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران ۲۳۱ رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی (۴۰۰-۳۵۱) رتبه دوم، پزشکی ایران و پزشکی مشهد (۴۵۰-۴۰۱) مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی
در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران با رتبه ۸۳ در رتبه اول، تربیت مدرس ۲۲۰ در رتبه دوم و دانشگاه‌های صنعتی اصفهان و شیراز (۳۰۰-۲۵۱) مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی
در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب رتبه (۵۰۰-۴۵۱) شد.
حوزه علوم انسانی
در حوزه علوم انسانی فقط دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه (۶۰۰-۵۰۱) شده است و در هیچ کدام از رشته‌های این حوزه دانشگاهی از ایران حضور ندارد.
حوزه علوم طبیعی
دهقانی در ادامه افزود: در رشته ریاضیات، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۲۴۶ رتبه اول، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران (۴۵۰-۴۰۱) به صورت مشترک رتبه دوم، دانشگاه علم و صنعت ایران و صنعتی شریف (۵۰۰-۴۵۱) به صورت مشترک رتبه چهارم را بدست آوردند.
در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران ۲۱۰ رتبه اول و دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف (۳۵۰-۳۰۱) مشترکا رتبه دوم و دانشگاه علم و صنعت ایران (۵۰۰-۴۵۱) رتبه چهارم را کسب کردند.
در رشته علوم فیزیکی و نجوم دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه تهران (۵۰۰-۴۵۱) مشترکا رتبه اول و دانشگاه صنعتی شریف (۶۰۰-۵۰۱) رتبه سوم را کسب کردند.
در رشته علوم شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۱۷۳ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس (۴۰۰-۳۵۰) رتبه دوم و دانشگاه صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف (۴۵۰-۴۰۱) به صورت مشترک رتبه چهارم را کسب کردند.
در رشته زمین و علوم محیطی دانشگاه تهران ۱۸۵ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس (۴۵۰-۴۰۱) رتبه دوم و دانشگاه شیراز (۵۰۰-۴۵۱) رتبه سوم را کسب کردند.
در رشته علوم زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران (۶۰۰-۵۰۱) رتبه اول کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری
در رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران با رتبه ۵۸، دانشگاه علم و صنعت ایران با رتبه ۱۳۹، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۴۹، دانشگاه تبریز با رتبه ۱۶۱ و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۱۹۶ رتبه‌های اول تا پنجم را کسب کردند.
در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه تهران با رتبه ۲۲۰، صنعتی شریف با رتبه ۲۲۹، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفتند.
در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تهران (۲۷)، صنعتی امیرکبیر (۶۹)، صنعتی نوشیروانی بابل (۹۵)، علم و صنعت ایران (۱۰۷)، صنعتی شریف (۱۴۳) به ترتیب جایگاه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران (۷۳)، صنعتی امیرکبیر (۱۳۳)، صنعتی شریف (۱۵۸)، تربیت مدرس (۱۹۰) و دانشگاه علم و صنعت ایران (۱۹۲) به ترتیب رتبه‌­های اول تا پنجم کشور را کسب کرده‌­اند.
در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران (۱۸۶) رتبه اول، صنعتی امیرکبیر (۳۰۰-۲۵۱) رتبه دوم، صنعتی شریف (۳۵۰-۳۰۱) رتبه سوم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳۶) رتبه اول، دانشگاه علوم پزشکی تبریز (۱۷۵) رتبه دوم، دانشگاه تهران (۱۹۹) رتبه سوم، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (۲۲۴) رتبه چهارم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران (۶۶) رتبه اول، صنعتی امیرکبیر (۲۲۹) رتبه دوم، تربیت مدرس (۲۴۲) رتبه سوم و صنعتی شریف (۲۴۴) در جایگاه چهارم قرار گرفتند.
در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۷۴)، دانشگاه تهران (۱۹۰)، علوم پزشکی تبریز (۱۹۸)، تربیت مدرس (۲۲۷)، علوم پزشکی شهید بهشتی (۲۳۷) به ترتیب در رتبه‌های اول تا پنجم قرار گرفتند.
در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی سه دانشگاه از ایران در رتبه بندی حضور یافتند. دانشگاه علوم پزشکی تهران (۲۵) رتبه اول و علوم پزشکی تبریز (۲۹) رتبه دوم و دانشگاه صنعتی امیرکبیر (۳۵) رتبه سوم در کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران (۳۰۰-۲۵۱) در رتبه اول و صنعتی شریف (۳۵۰-۳۰۱) در جایگاه دوم قرار گرفتند.
در سایر رشته های مهندسی و فناوری (شامل: مهندسی چند رشته ای، مهندسی صنایع، مهندسی تولید، علوم و فنون غذایی، ابزار دقیق (INSTRUMENTS & INSTRUMENTATION)، ذره بینی (MICROSCOPY)، علوم تصویربرداری و فناوری عکاسی، طیف سنجی) دانشگاه تهران (۱۱۸) رتبه اول، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و صنعتی اصفهان (۳۵۰-۳۰۱) هر دو رتبه دوم، دانشگاه علم و صنعت ایران و صنعتی شریف (۴۰۰-۳۵۱) هر دو در رتبه چهارم قرار گرفتند.
حوزه علوم پزشکی و بهداشت
در رشته تحقیقات پزشکی پایه دانشگاه علوم پزشکی تهران (۲۱۷) رتبه اول، علوم پزشکی مشهد (۳۵۰-۳۰۱) رتبه دوم، علوم پزشکی شهید بهشتی (۴۰۰-۳۵۱) رتبه سوم، علوم پزشکی تبریز (۴۵۰-۴۰۱) رتبه چهارم را کسب کردند.
در رشته پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران (۳۰۰-۲۵۱)، پزشکی شهید بهشتی (۴۰۰-۳۵۱)، علوم پزشکی ایران (۴۵۰-۴۰۱) رتبه اول تا سوم را کسب کردند.
در رشته علوم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۷۲) رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی (۳۰۰-۲۵۱) رتبه دوم، علوم پزشکی ایران (۴۰۰-۳۵۱) رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی
در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تهران (۷۵)، تربیت مدرس (۱۷۳)، شیراز (۱۸۲)، صنعتی اصفهان (۲۳۲) به ترتیب رتبه اول تا چهارم را کسب کردند.
در رشته علوم دامپزشکی دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۹۸ شد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است.
در سایر رشته‌های علوم کشاورزی (شامل مهندسی کشاورزی، اقتصاد و سیاست گذاری کشاورزی، علوم و فنون غذایی) دانشگاه‌­های تهران (۸۸)، علوم پزشکی شهید بهشتی (۱۵۶)، صنعتی اصفهان (۱۷۸) و تربیت مدرس (۱۹۸) در رتبه بندی حضور دارند و به ترتیب رتبه اول تا چهارم کشور را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی
در رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران رتبه (۳۰۰ -۲۵۱) را در این رشته بدست آورد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است.
در رشته جغرافیای اجتماعی و اقتصادی تنها دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه (۳۰۰ -۲۵۱) شده است.
حضور کشورهای اسلامی در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۰
دهقانی گفت: در رتبه بندی حوزه موضوعیISC-۲۰۲۰ سایر کشورهای اسلامی نیز به خوبی ظاهر شدند.
در حوزه علوم طبیعی تعداد ۳۸ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۱ دانشگاه است. کشورهای مالزی با ۶ دانشگاه و ترکیه با ۵ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۷۳ بوده است.
در حوزه مهندسی و فناوری تعداد ۵۶ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۴ دانشگاه است. کشورهای مالزی با ۱۲ دانشگاه و ترکیه با ۶ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۳۶ بوده است.
در حوزه علوم پزشکی و بهداشت تعداد ۵۲ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۱۸ دانشگاه است. کشورهای ایران با ۱۲ دانشگاه و مصر با ۷ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۲۳۱ و کشور ایران بوده است.
در حوزه علوم کشاورزی تعداد ۷۵ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۲۳ دانشگاه است. کشورهای ایران با ۱۴ دانشگاه و پاکستان و مصر هر کدام با ۸ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۶۲ مربوط به کشور مالزی بوده است.
در حوزه علوم اجتماعی تعداد ۲۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۸ دانشگاه است. کشورهای اندونزی با ۵ دانشگاه و ترکیه با ۴ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۳۵۰-۳۰۱ و کشور مالزی بوده است.
به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، در حوزه علوم انسانی تعداد ۹ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با چهار دانشگاه است. کشورهای ترکیه با سه دانشگاه و ایران و اندونزی با ۱ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور مالزی با رتبه ۴۰۰-۳۵۱ بوده است.
منبع: ایسنا