آزمایشگاه ها محیط هایی هستند که به طور ویژه برای کار با موادی که ممکن است آسیب زننده، مخرب، مضر برای سلامتی یا حتی ناشناخته هستند طراحی می شوند. استفاده از فضاهای اداری یا مسکونی به عنوان آزمایشگاه نه تنها از نظر قانونی مشکل دارد، بلکه امکانات، فضا و تاسیسات مورد نیاز برای آزمایش ها را ندارند. جنس دیوارپوش ها، کفپوش ها، سکوبندی، سینک و شیرآلات آزمایشگاهی که در آزمایشگاه استفاده می شوند، باید دقیقا مناسب کاربری آزمایشگاه باشد. به عنوان مثال در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که چرا سینک های معمولی مناسب استفاده در آزمایشگاه ها نیستند و فقط باید از سینک های آزمایشگاهی ضد اسید استفاده کرد. 

دستورالعمل ساخت فضا و تاسیسات آزمایشگاه  

براساس استاندارد ملی، سندی مبنی بر الزامات و دستورالعمل ساخت فضا و تاسیسات آزمایشگاه ها تدوین شده است. این سند شامل چندین بخش مختلف است که تمام جوانب، از محل احداث آزمایشگاه تا جزییاتی مانند نور و تهویه هوا را پوشش می دهد. 

مطابق این دستورالعمل، میز و مبلمان یا سکوبندی آزمایشگاه باید به گونه ای باشد که ضمن بهره وری از حداکثر مساحت آزمایشگاه، امکان کار و تردد کاربران آزمایشگاه بدون تداخل به یکدیگر وجود داشته و از طرف دیگه فضای کافی برای انبار کردن مواد و اسناد تعبیه شده باشد. 

یکی از مهم ترین تجهیزاتی که روی سکوبندی ها نصب می شوند، سینک ها و شیرآلات آب و گاز هستند. سینک هایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شوند، اغلب از جنس پلیمری و مقاوم در برابر اسید است. در برخی مراکز پزشکی مانند بیمارستان ها، اتاق های عمل و … سینک های آزمایشگاهی ضد اسید کاربردی ندارند و سینک های استیلی که به راحتی قابلیت ضد عفونی شدن دارند، نصب می شوند. 

اما آیا می توان سینک های خانگی که معمولا از جنس استیل هستند در آزمایشگاه های شیمی، زیست شناسی و … استفاده کرد. در ادامه پاسخ این سوال را با بررسی ساختار سینک های ضد اسید آزمایشگاهی مطالعه خواهید کرد. 

مواد شیمیایی آزمایشگاه ها سینک های استیل را نابود می کند!

سینک های خانگی دقیقا به منظور مصرف روزمره شامل شست و شوی ظروف، میوه و سبزیجات ساخته شده اند. این سینک ها از جنس استیل ضد زنگ هستند که در برابر مواد شوینده معمولی، مانند مایع ظرفشویی و ضد عفونی کننده های میوه ها و سبزیجات، مقاومت کافی از خود نشان می دهند. 

یک قطره اسید می تواند به سینک استیل آسیب بزند. این آسیب می تواند لکه ها سیاه رنگ یا سوراخ شدن باشد. هرچه ماده قوی تری، حتی با کمترین غلظت آن، سینک کاملا پوسیده می شود. لذا این نوع سینک ها هیچ مقاومتی مقابل مواد شیمیایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شوند، ندارند. 

سینک آزمایشگاهی ضد اسید چه ویژگی هایی دارد؟ 

درست است که استیل ضد زنگ به عنوان یک ماده بسیار مقاوم شناخته می شود، اما این مقاومت در برابر اسیدها، بازهای قوی و مواد شیمیایی رنگی و خورنده هیچ است. سینک های آزمایشگاهی ضد اسید از جنس رزین اپوکسی و پلی پروپیلن ساخته می شوند که برابر قوی ترین اسیدهای معنی نیز مقاوم هستند. 

سینک های ضد اسید دارای ویژگی هایی مانند مقاومت در برابر اسیدها و مواد خورنده، ضد پوسته پوسته شدن، تحمل گرمایی بسیار بالا و تمیز کردن آسان هستند. 

معیار انتخاب سینک ضد اسید آزمایشگاهی 

دو نوع سینک آزمایشگاهی ضد اسید در بازار موجود است؛ سینک آزمایشگاهی ضد اسید پلی پروپیلن یا پلیمری و سینک آزمایشگاهی ضد اسید رزین اپوکسی. 

این که کدام نوع سینک را انتخاب کنید بستگی به کاربرد و بودجه شما دارد. سینک های رزینی گران تر، سنگین تر و مقاومت بیشتری در برابر اسید ها دارند. البته سینک های پلیمری هم کاملا دربرابر اسیدها مقاوم هستند اما چند اسید بسیار قوی نیز آسیب نمی بینند. 

در نظر داشته باشید که نصب سینک های رزینی نیز پرزحمت تر و زمان بر تر است و سکوی محل نصب سینک نیاز به زیرسازی بیشتری دارد. 

اگر بودجه بیشتری در اختیار دارید پیشنهاد می شود، سینک های آزمایشگاهی ضد اسید رزینی را انتخاب کنید. این سینک ها در رنگ های سفید و آجری موجود هستند. درحالی که سینک های پلیمری دارای دو رنگ سفید و مشکی هستند. 

سینک های آزمایشگاهی در اندازه های مختلف عرضه می شوند. 

در هر آزمایشگاهی سه محل مهم برای نصب سینک در نظر گرفته می شود: سکوی محل شست و شو، زیر شلف و هودهای شیمی. 

سینک های سایز بزرگ و متوسط به عنوان سینک های مخصوص شست و شو به کار برده می شوند. کاپ سینک ها نیز که خود دارای دو سایز هستند، برای نصب داخل هود شیمی و زیر شلف استفاده می شوند.  هر دو نوع سینک ضد اسید پلی پروپیلن و رزین اپوکسی با هر ۴ سایز به فروش می رسند. 

درنهایت، توجه داشته باشید سینک های استیل به هیچ عنوان در آزمایشگاه ها خصوصا آزمایشگاه های شیمی کاربردی ندارند و به محض ریخته شدن قطره ای از اسید ها مانند سولفوریک اسید کاملا از بین می روند. دو نوع سینک رزین اپوکسی و پلی پروپیلن به عنوان سینک های آزمایشگاهی ضد اسید شناخته می شوند، که تنها در برابر اسید و مواد خورنده بلکه در مقابل ضربه های شدید و دمای بالا مقاوم اند. همچینین با توجه به محل نصب، سینک با ابعاد مناسب را انتخاب کنید.