مصطفی ندیم شامگاه یکشنبه ۱۸ مهرماه در سلسله برنامه‌های «سرای اهل قلم» که به مناسبت یادروز حافظ برگزار شد، ابتدا برای شناخت بهتر زمانه شیراز در دوران زیست حافظ به تاریخچه شکل‌گیری این شهر اشاره کرد و گفت: همواره این پرسش نزد دانشجویان، پژوهشگران و حافظشناسان مطرح بوده که چه تصویر و تصوری از دوره این شاعر قرن هشتم وجود دارد.

او همچنین به شکل‌گیری این فرهنگ‌شهر تاریخی پرداخت و عنوان کرد: در منابع جغرافیایی به ساخت شهر شیراز توسط برادر یا پسرعموی «جماع بن یوسف» در قرن اول اشاره شده است. بر این اساس ساخت شهر شیراز را به دوره اسلامی منسوب می‌دانند درحالی‌که الواح یافت شده در تخت‌جمشید و باستان‌شناسی‌ها خلاف این را ثابت می‌کند.

نویسنده ‌«نامه‌های برازیلیا» خاطرنشان کرد: شیراز در دوره پیش از اسلام به‌ویژه دوره ساسانیان سکونت‌گاه مهمی بوده و این گفته توسط تاریخ‌نگاران هم به اثبات رسیده است.

ندیم اضافه کرد: در گذشته که ارتباط با بزرگان نزد مردم به ویژه فامیل زیاد بوده اتصال بین نسلی به وجود می‌آمده است. با در نظر گرفتن سه نسل می‌توان از گذشته آگاهی پیدا کرد. افراد فرهیحته و هنرمند و شاعر بیشتر وارث گذشته هستند. حافظ نیز وارث گذشته خویش است. فاصله سعدی و حافظ کمتر از ۴۰ سال و این فاصله بسیار کمی در گذشته است. بدین خاطر حافظ وارث عهد سعدی است.

این استاد دانشگاه پیرامون واژگان سالوس و ریا در اشعار حافظ نیز گفت: در زمان حافظ، امیر مبارزالدین در شیراز از مظفریان حاکم می‌شود، فردی بوده افراط‌ گر در ریای دینی. به این دلیل در آن دوره در شیراز سالوس و ریا در میان مردم افزایش یافت و حافظ با اشعارش نوک پیکان نقد خویش را به طرف این عده گرفت.

نویسنده کتاب «کوچه زنبورک‌خانه» با بیان اینکه حافظ و سعدی در مفهومی انسانی و اجتماعی به‌نام «عشق» اشتراک دارند، اظهار کرد: با این‌که عشق نزد سعدی زمینی، اما نزد حافظ عشق آسمانی است.هر دو این شاعران مرید عشق هستند و عشق را به خوبی درک کرده‌اند  زیرا جغرافیای فرهنگی شیراز مفهوم والای عشق را از زمان «روزبهان بقلی» با نگرش و دیدگاه جدیدی معرفی کرده است.

در ادامه برنامه‌های «سرای اهل قلم» به مناسبت یادروز حافظ چهارشنبه ۲۱ مهر علی امینی با موضوع «ایران باستان در شعر حافظ»، پنجشنبه ۲۲ مهرماه غلام‌رضا کافی با عنوان «حافظ و شعر مردمی» و جمعه ۲۳ مهرماه مجید اسکندری پیرامون «حافظ سرود مجلس…» سخنرانی می‌کنند.

منبع: ایسنا