به گزارش ایسنا، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها در سراسر جهان جلوگیری از کاهش نرخ موالید و پیری جمعیت است، در همین راستا نیز دست به اعمال سیاست‌های تشویقی برای زوج‌های جوان می‌زنند تا این قشر را به فرزندآوری تشویق کنند، در کشور ایران نیز در یک دهه گذشته این مسئله مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است، اما باتوجه به وضعیت موجود اقتصادی و تغییرات فرهنگی خانواده‌ها تمایل چندانی به فرزندآوری ندارند.

شاید یکی از دلایل بی‌توجهی خانواده‌ها به بحث سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری نداشتن اطمینان از تحقق این وعده‌ها و یا ناکافی بودن این سیاست‌های تشویقی برای راغب شدن خانواده‌ها است، زیرا عموما با تغییر دولت‌ها مصوبات نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

امروز در ایران زنگ خطر کاهش جمعیت به صدا درآمده است و طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته اگر روند کاهش جمعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، در افق ۱۴۳۰ کشور با یک جمعیت سالمند مواجه می‌شود و این موضوع می‌توانند تاثیرات نامطلوبی بر روی اقتصاد، فرهنگ، سیاست و امنیت بگذارد.

زوج‌های جوان دلایلی مانند شرایط اقتصادی نامطلوب، نداشتن آمادگی برای پذیرش مسئولیت جدید، نگرانی از آینده فرزند … را به‌عنوان نداشتن تمایل برای فرزندآوری عنوان می‌کنند، قطعا اگر دولت سیاست‌های تشویقی مناسبی برای فرزندآوری اجرایی کند، زوجین می‌توانند با نگرانی و دغدغه کمتر به این امر مهم و تاثیرگذار توجه کنند.

کاهش ازدواج یکی از عوامل کاهش نرخ موالید

شهرام مقدس، یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص دلایل کاهش فرزندآوری در جامعه اظهار کرد: یکی از دلایل پایین بودن نرخ جمعیت در جامعه تاخیر و کاهش در ازدواج جوانان است، کاهش ازدواج تاثیر بسزایی در کاهش موالید دارد.

وی اضافه کرد: مطلوبیت ازدواج و فرزندآوری به‌شدت تحت تاثیر امکانات اقتصادی و اجتماعی در جامعه قرار دارد، زمانی‌که افراد به امکانات مناسب در جامعه دسترسی داشته باشند، بالتبع آن نیازهای آن‌ها منطقی و فعال خواهد شد، بنابراین تا زمانی که برای فراهم شدن زمینه ازدواج و فرزندآوری مشکلاتی وجود داشته باشد، طبیعتا نگرانی برای فرزندآوری و ازدواج وجود دارد و بر روی تصمیم‌گیری افراد برای این موضوعات نیز تاثیرگذار است.

مقدس تاکید کرد: معضلاتی مانند بیکاری، نبود امکانات رفاهی مناسب و سیاست‌گذاری‌های نامناسب در تمامی تصمیم‌گیری‌ها و تعاملات اجتماعی انسان‌ها در جامعه تاثیرگذار است، زمانی‌که زیرساخت‌های مناسب برای اشتغال و اقتصاد پیش‌بینی نشده باشد با مشکلاتی در حوزه‌های مختلف روبرو خواهیم شد.

این جامعه‌شناس در ادامه با اشاره به اینکه تغییر فرهنگ نیز بر موضوعاتی مانند ازدواج و فرزندآوری تاثیرگذار است، عنوان کرد: وقتی الگوهای فرهنگی تحت تاثیر شرایط دچار تغییر و تحول می‌شود، فرهنگ جدیدی در جامعه شکل می‌گیرد، در گذشته نهاد خانواده دارای تقدس خاصی بود، اما امروز ازدواج و تشکیل خانواده نیز تحت تاثیر فضاهای جدیدی قرار گرفته است.

وی افزود: برخی از جوانان ارتباطات درون خانواده را به بیرون از این محیط کشانده‌اند، این مسئله می‌تواند به مرور زمان روندی را ایجاد کند که جوانان بگویند چرا باید با ازدواج نگرانی و تعهد درازمدت را بپذیرم، قطعا در فضاهای ارتباطی موقت کارکردهای ازدواج تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به ناپایداری خانواده منجر می‌شود، همچنین تعارضات خانوادگی و طلاق نیز بر موضوع مطلوبیت ازدواج تاثیر می‌گذارد.

مقدس در پایان گفت: زمانی‌که افراد نتوانند در کوتاه‌مدت برنامه‌ریزی مطمئنی برای خانواده خود داشته باشند، آن زمان می‌گویند چرا باید اجازه دهیم فرزندی متولد شود که در مورد آینده و سلامت رشد او اطمینان خاطر نداریم.

درمان ناباروری تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد

احمد راستینه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تصویب طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده توسط مجلس، اظهار کرد: در سالیان گذشته با تصویب طرح تنظیم خانواده، کشور به سمت سبک زندگی تک‌فرزندی و تجردزیستی حرکت کرد که این طرح هزینه‌ها و آسیب‌های بزرگی را برای سبک زندگی ایرانی- اسلامی به‌وجود آورد.

وی افزود: برای جبران تبعات طرح تنظیم خانواده مجلس شورای اسلامی طرحی را تحت عنوان جوانی جمعیت و حمایت از خانواده برای حمایت از سبک زندگی ایرانی- اسلامی طراحی کرد، این طرح در ۷۰ ماده به تصویب رسید و هم‌اکنون این طرح آماده ارسال به شورای نگهبان است.

راستینه با اشاره به اینکه در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده بسته‌های متعددی در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، رسانه‌ای، اجتماعی، عمرانی و … برای حمایت از خانواده و فرزندآوری دیده شده است، همچنین در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بحث جوانی جمعیت از موضوعات مورد توجه بود و برای آن خط اعتباری تعریف شد.

نماینده مردم شهرکرد، بن و سامان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار زوج نابارور در کشور وجود دارد، بیان کرد: متاسفانه با این عدد دچار مشکلات جدی در حوزه جمعیت هستیم که باید این جامعه آماری برای افزایش جمعیت مورد توجه قرار می‌گرفت.

وی ادامه داد: در گام اول هزینه‌های درمان ناباروری در کشور تحت پوشش بیمه درمانی قرار گرفت، از ابتدای سال ۱۴۰۰ حدود ۹۰ درصد هزینه‌های درمان ناباروری تحت پوشش خدمات بیمه‌ای قرار می‌گیرد.

راستینه با بیان اینکه یکی از نگرانی‌های خانواده‌های ایرانی در بحث فرزندآوری هزینه‌های تولد کودک و آینده فرزندشان است، عنوان کرد: در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده برای آینده فرزندان ایران زمین صندوق سهام در بازار بورس پیش‌بینی شد، دولت مکلف شد از سال ۱۴۰۰ به ازای هر فرزند تازه متولد شده، سهام یک میلیون تومانی در نظر بگیرد.

وام قرض‌الحسنه به ازای تولد هر فرزند

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: همچنین در این طرح پیش‌بینی شده است که به خانواده‌هایی که اقدام به فرزندآوری می‌کنند وام قرض‌الحسنه تعلق بگیرد، به ازای تولد فرزند اول ۱۰ میلیون تومان، فرزند دوم ۲۰ میلیون تومان، فرزند سوم ۳۰ میلیون تومان و به ازای فرزند چهارم ۴۰ میلیون تومان وام قرض‌الحسنه به خانواده‌ها پرداخت می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مشوق‌هایی نیز برای خانواده‌های پرجمعیت که تعداد فرزندان آن‌ها بیش از سه نفر است، در نظر گرفته خواهد شد، توضیح داد: در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به خانوارهای ساکن در روستاها و شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر که صاحب فرزند سوم و چهارم می‌شوند، زمینی به مساحت ۲۰۰ متر مربع تعلق می‌گیرد و دولت مکلف است برای ساخت مسکن این خانوارها تسهیلات ارزان قیمت با بازپرداخت بالای ۲۰ سال پیش‌بینی کند.

افزایش وام ازدواج

راستینه در خصوص افزایش وام ازدواج در لایحه بودجه ۱۴۰۰، بیان کرد: به زوج‌هایی که در سال آینده اقدام به ازدواج کنند، وام ۷۰ میلیون تومانی پرداخت می‌شود و اگر زوجین در زیر سن ۲۵ سال باشند برای کاهش سن ازدواج، این وام تا مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند.

عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه برای حمایت از مادران دارای سه فرزند و بالاتر کارت مادرانه طراحی شده است، گفت: این مادران می‌توانند به‌صورت نیم‌بها از مراکز فرهنگی مانند موزه‌، سینما و … استفاده کنند، همچنین تخفیفاتی برای ایاب و ذهاب در حمل و نقل عمومی شهری برای آن‌ها در نظر  گرفته می‌شود.

وی یادآور شد: محدودیت سنی برای هیات علمی دانشگاه‌های سراسر کشور یکی از دلایل تاخیر در ازدواج این قشر بود، زیرا این افراد برای اینکه از تحصیل بازنمانند ازدواج خود را به تاخیر می‌انداختند، اما برای حمایت از ازدواج در این قشر در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده سن ورود به هیات علمی به ازای ازدواج و هر فرزند افزایش پیدا می‌کند.

راستینه افزود: همچنین تمامی دانشگاه‌ها مکلف شدند در افق برنامه بلند مدتشان به میزان تعداد دانشجویان که دارند، به‌‎منظور تشویق قشر دانشجو به ازدواج اقدام به احداث خوابگاه متاهلی کنند، به این موضوع در سند توسعه هفتم نیز توجه ویژه صورت می‌گیرد.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده تمامی دستگاه‌های اجرایی باید یک درصد اعتبارات خود به‌غیر از فصل پرداخت حقوق را به حمایت از خانواده‌های پرجمعیت، حمایت از فرزندآوری و تاهل کارکنان خود اختصاص دهند.

وی کاورزی و گذراندن طرح پرستاران و پزشکان را یکی از دلایل تاخیر در ازدواج این قشر عنوان و اظهار کرد: مقرر شد دانشجویان رشته‌های پزشکی و پرستاری که متاهل و دارای فرزند هستند، بتوانند محل گذراندن طرح کارورزی خود را انتخاب کنند و در هر شهری که مایل هستند این طرح را بگذرانند.

راستینه با اشاره به اینکه تمام زنان شاغل در دستگاه‌های اجرایی دولتی می‌توانند از مرخصی زایمان و بارداری استفاده کنند، تصریح کرد: در طول این مدت دستگاه اجرایی حق حذف جایگاه شغلی آن‌ها را ندارد و این بانوان پس از بازگشت به محل کار باید در همان جایگاه شغلی یا جایگاه همتراز مشغول به خدمت شوند، همچنین با اصلاح قانون استخدامی از این پس تعرفه‌گذاری بر اساس کار انجام می‌شود نه نوع قرارداد و پیمان در دستگاه‌های اجرایی، اما اجرای این طرح منوط به تصویب است.

نماینده مردم شهرکرد، بن و سامان در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: از این پس زنان خانه‌دار در روستاها و شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر که صاحب سه فرزند و بالاتر هستند، مشمول بیمه بازنشستگی و مستمری می‌شوند، این طرح با نگاه تثبیت جمعیت در روستاها و مهاجرت معکوس اجرایی خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه افزایش جمعیت صرفا با سیاست‌های تشویقی انجام نمی‌شود، خاطرنشان کرد: باید نظام فکری و سبک زندگی فرهنگی جامعه که در قالب طرح تنظیم خانواده تغییر کرده است، دچار تحول شود، برای دستگاه‌های فرهنگی نیز در همین راستا وظایفی تعیین شده است.

راستینه یادآور شد: صدا و سیما مکلف شده در حوزه‌های فرهنگ‌سازی، خانواده، فرزندآوری و … برنامه‌های جامع و منضبطی طراحی کند، همچنین دستگاه‌های فرهنگی مکلف شدند پیوست فرهنگی این طرح را آماده کنند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه طبق یک کار پژوهشی حدود ۷۰ درصد خانوارها تمایل دارند دو فرزند یا بیشتر داشته باشند، عنوان کرد: اما تمامی این خانوارها دغدغه آینده فرزندان، هزینه‌های معیشتی، حمایت نکردن دولت از خانوارها و … را دارند، در کنار کار فرهنگی بسته‌های حمایتی و تشویقی در نظر گرفته شود.

منبع:ایسنا