حجت‌الاسلام و المسلمین سیدابراهیم لواسانی در خصوص القاب امام رضا(ع)، اظهار کرد: «رضا» مشهورترین لقبی است که به این حضرت نسبت داده شده و این انتساب به دلیل دارا بودن مراتب رضا بوده است. به این معنی که تمام معانی و تعاریف رضا در وجود حضرت تجلی یافته و طبق نظر برخی افراد دوست و دشمن از ایشان راضی بوده‌اند. به تعبیری رضایت حق در نفس امام رضا(ع) تحقق پیدا کرده بود، یعنی خداوند به واسطه قربی که حضرت نسبت به وی داشتند، از ایشان رضایت داشته و این رضایت فوق رضایت سایر مخلوقات بوده است.

وی ادامه داد: در واقع رضایتی متقابل میان حضرت علی‌بن‌ موسی‌الرضا(ع) و خداوند وجود داشته است و لذا لقب رضا به ایشان نسبت داده شده بود. گرچه این لقب در خصوص سایر ائمه نیز بیان می‌شود، اما خداوند این لقب را برای امام رضا(ع) شایسته دانسته و به ایشان اختصاص داده شده است.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: این لقب دارای معانی بسیار والای معرفتی است. به این معنی که امام نه‌تنها راضی از حق شدند و خداوند نیز از ایشان راضی بود، بلکه امام رضا(ع) جلوه رضایت بوده‌اند. یعنی رضایت حضرت رضا(ع) تبلور رضایت حق به شمار می‌رود. در واقع بروز و ظهور رضایت حق در رضایت نفس امام رضا(ع) تجلی می‌یابد.

لواسانی خاطرنشان کرد: «سراج» لقب دیگری است که به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سراج به معنی چراغ و فروزان است، سراج یکی از اسماء پروردگار است، به این معنی که خداوند ذاتی روشن و روشنی‌بخش دارد که تمام روشنی‌های عالم مانند روشنایی‌های قلبی، عقلی، نفسی و… از پروردگار نشأت می‌گیرد. این سراج و روشنایی در وجود امام رضا(ع) جلوه و نمود پیدا کرده است.

وی عنوان کرد: از دیگر القاب حضرت علی‌بن‌ موسی‌الرضا(ع) می‌توان رئوف را نام برد. رئوف یعنی امامی که دارای رأفت حق است. در واقع می‌توان رأفت حق را در نفس امام جست‌وجو کرد. به این معنی که خداوند حاجات را به واسطه ایشان عطا می‌کند. به این ترتیب انفصالی میان رأفت حق و رأفت امام رضا(ع) وجود ندارد.

این کارشناس مذهبی افزود: «عالم آل محمد» نیز از دیگر القاب ایشان به شمار می‌رود. با توجه به مقام والای ایشان، امام موس کاظم(ع)فرمودند که امام رضا(ع) عالم این امت هستند. یعنی هر آنچه که بشر بخواهد درخصوص آن تعقل کند و یا به علم و معرفت نسبت به آن دست یابد،  تنها به دست امام رضا(ع) میسر خواهد شد. در واقع ایشان علمی عطا می‌کنند که ما را از حقیقت انسانیت، خلقت و حق آگاه می‌سازد.

لواسانی تصریح کرد: «غوث هذه‌الامه» به معنای پناهگاه این امت، لقب دیگر امام رضا(ع) است. از امام صادق(ع) در کتاب اصول کافی بیان شده است که به زودی از فرزندم موسی، خداوند پناهی عطا می‌کند. یعنی هر زمان که بی‌پناه شویم، پناهگاهی محکم خواهیم داشت که آن پناه، قلعه استوار نفس مقدس امام رضا(ع) است. در واقع درخواست از امام رضا(ع) همانند درخواست از خداوند است.

وی اضافه کرد: «صدیق» از دیگر القاب امام رضا(ع) است، به این معنی که ایشان تصدیق‌کننده هستند و توحید و الهیت حق در وجود خود را تصدیق می‌کنند. به گونه‌ای که در همه جا جلوه وجود خداوند را می‌دیده‌اند و به امت نیز توصیه می‌کنند که فرصت را مغتنم شمرده و همه جا سخن خداوند را بشنوند و با دیده باطن خداوند را بنگرند.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: «غریب‌الغربا» به معنای غریب تمام غریبان است و این لقب به این دلیل به ایشان نسبت داده شده است که ایشان از وطن خود دور افتادند. با این حال دلیل دیگر انتساب این لقب این است که بسیاری از افراد امت، هفت‌امامی شدند و به معرفت ایشان دست پیدا نکردند و امام در غربت ماندند. همچنین امام رضا(ع) برای خواص نیز مقام غریبی دارند و تفضل خداوند نسبت به ایشان و جلوه حق در وجود امام کمتر شناخته شده است. «مکیده‌الملحدین» از دیگر القاب ایشان است یعنی  حضرت رضا(ع) افراد ملحد را مجاب می‌کرد.

لواسانی گفت: ائمه هیچ‌گاه به دنبال ریاست ظاهری و دنیوی نبوده‌اند، بلکه همواره به دنبال هدایت مردم بوده‌اند تا انسان‌ها بتوانند از دنیا و آخرت خود نتیجه مفید و کاملی دریافت کرده و به سعادت ابدی دست پیدا کنند، لذا حکومت آن‌ها، ابتدا حکومت بر عقول، سپس بر حکومت بر قلب‌ها و پس از آن حکومت بر نفوس بوده است تا در اعماق جان انسان‌ها اثرگذار باشد و بشر با نور آن‌ها هدایت شود. بنابراین تصدی حکومت مانند حکومت امام علی(ع) نیز در راستای هدایت باطنی افراد بوده است.

وی اظهار کرد: زیرا امامان بر هر ذره‌ای از جمادات، نباتات، انسان‌ها، ملائک و… ولایت و حکومت دارند و خلأیی در وجود آن‌ها وجود ندارد که با ولایتعهدی و یا حکومت این خلأ را پر کنند. بر این اساس پذیرش ولایتعهدی مأمون توسط امام رضا(ع) نیز در جهت نفوذ به صدر صدارت آن دوران و بر عهده داشتن بخشی از زمام حکومت بوده است تا از این طریق حاکم و سپس قلمرو حاکم را هدایت کنند. بنابراین پذیرش ولایتعهدی در راستای ارتباط با مردم و هدایت بوده است. در حالی که بر اساس سخنان امام علی(ع) ارزش حکومت و ریاست نزد ائمه(ع) بسیار ناچیز است.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: امام رضا(ع) در دورانی زندگی می‌کرده‌اند که از جنگ و نزاع میان گروه‌ها و افراد کاسته شده و رقابت‌های علمی افزایش پیدا کرده بود، لذا امام نیز از طریق مناظره و اثبات حق با استفاده از دلیل، برهان و منطق و به تعبیری سلاح عقل به روشنگری و هدایت پرداختند. و از این طریق نتایج بسیار محکم توحیدی را اثبات کردند. به گونه‌ای که قبل از ورود امام رضا(ع) به ایران تعداد زیادی از مردم ایران غیرشیعی بودند، اما ایشان با سخنرانی‌ها و مناظرات خود پیوند با مقام ولایت را شاهراه رسیدن به مقام توحید و کمال نفس انسان‌ها عنوان کردند.

وی با اشاره به شهادت امام رضا(ع)، اضافه کرد: سیاست‌های شیطانی بنی‌عباس باعث شهادت ایشان شد. بنی‌عباس با ترفند بسیار ماهرانه ایشان را مظلومانه به شهادت رساندند، به گونه‌ای که حتی خواص نیز درگذشت ایشان را به سبب مرگ طبیعی عنوان کردند.

منبع: ایسنا