به گزارش ایسنا، سید حمزه صفوی مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام و دبیر اجرایی همایش آینده جهان اسلام در افق ۱۴۱۴ شمسی در تحلیل چالش‌های جهان اسلام گفت: یکی از آسیب‌های جهان اسلام داشتن اطلاعات غلط نسبت به وضعیت موجود و نگاه اشتباه نسبت به آینده است. داشتن تحلیل‌های غیرصحیح و عدم ارزیابی و تحلیل نتیجه اقدامات سیاسی و نظامی از دیگر نقاط رنج و آسیب در جهان اسلام است.

این استاد دانشگاه تهران با تأکید بر ضرورت آینده پژوهی در جهان اسلام تصریح کرد: اکثر مطالعات و کارهایی که روی جهان اسلام تاکنون صورت گرفته ماهیت تاریخی داشته‌اند و نهایتاً با نگاه به گذشته به وضعیت فعلی پرداخته‌اند. در جهان اسلام کمتر کارهای آینده پژوهی در دستور کار قرار گرفته است. مطالعات آینده پژوهی کمک می‌کند که کشورهای اسلامی با انواع سناریوهای مختلف مواجه باشند و نتایج و پیامدهای هرکدام از سناریوها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و در نهایت تصمیم بگیرند که می‌خواهند در کدام روند و جریان و با چه نتیجه‌ای ایفای نقش کنند.

وی با بیان اینکه «اگر تیم مشاوران نظامی و سیاسی صدام پیش از آغاز جنگ با ایران مطالعات آینده پژوهی انجام می‌دادند هرگز صدام جرأت حمله به ایران را نمی یافت»، خاطرنشان کرد: اگر در رژیم بعث عراق و تیم مشاوران سیاسی و نظامی صدام پیش از آغاز جنگ با ایران مطالعات آینده پژوهی صورت می‌گرفت و پیش‌بینی درستی از آینده ایجاد می‌شد، شاید هرگز رهبری سیاسی عراق تصمیم به آغاز جنگ با ایران نمی‌گرفت؛ این نقطه‌ای است که به ما هشدار می‌دهد مطالعات آینده پژوهی را باید جدی بگیریم.

صفوی همچنین با بیان اینکه «در جهان اسلام یک قدرت هژمون شکل نمی‌گیرد، اما قطب قدرت جهان اسلام می‌تواند ظهور و بروز کند»، بر ضرورت همکاری و همگرایی میان کشورهای اسلامی تأکید کرد و گفت: در جهان اسلام ما نمی‌توانیم یک برنده مطلق داشته باشیم؛ وقتی نمی‌توانیم یک برنده مطلق داشته باشیم معنیاش این است که یک واحد سیاسی ظرفیت و امکان حذف تمام رقیبان خود را ندارد و یک قدرت هژمون چه به صورت منطقه‌ای و چه به صورت جهان اسلامی نمی‌تواند شکل بگیرد؛ اما مجموعه جهان اسلام با همگرایی و به کارگیری ظرفیت‌های مشترک می‌تواند یک قطب قدرت را تشکیل بدهد.

وی افزود: اگر این حقیقت مورد تأیید نهادهای تصمیم گیر در کشورهای اسلامی قرار بگیرد، می‌تواند مبنایی برای همکاری سازنده باشد. به همین دلیل ما به مطالعات آینده پژوهی در جهان اسلام روی آوردیم.

صفوی با اشاره به برگزاری همایش آینده در جهان اسلام در افق ۱۴۱۴ شمسی عنوان کرد: در علم آینده پژوهی سناریوهای مختلف در نظر گرفته می‌شود و برای هرکدام از این سناریوها ملاحظاتی که می‌تواند برای کشورها به‌عنوان مزیت یا ضرر باشد، شناسایی می‌شود و یک تصویر نسبتاً شفاف شکل می‌گیرد که در تصمیم گیری‌های عاقلانه در کل کشورهای اسلامی تأثیرگذار خواهد بود؛ با این نگاه مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام و دانشگاه تهران تصمیم به برگزاری اولین همایش بین‌المللی آینده جهان اسلام در افق جهان ۱۴۱۴ گرفتند.

مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام با اشاره به برخی اختلافات و چالش‌های داخلی در جهان اسلام اظهار کرد: متأسفانه روند فعلی نشان‌دهنده تشدید منازعات و چالش‌های سیاسی، نظامی و امنیتی در درون جهان اسلام است و ما در کوتاه مدت آینده روشنی را پیش بینی نمی‌کنیم، مگر اینکه کارهای علمی و جامعی که صورت می‌گیرد تبدیل به اسناد سیاستگذاری برای طرفین منازعات در جهان اسلام شود و همه به سمت اصلاح روندهای فعلی حرکت کنند.

وی تأکید کرد: اگر چه امروز در برخی از نقاط جهان اسلام منازعات و بحران‌ها دیده می‌شود، اما دولت‌های اسلامی در انتها به مذاکره و تفاهم خواهند رسید. ما راهی نداریم جز رسیدن به یک مدل همکاری سیاسی و امنیتی که از دل جهان اسلام درآمده باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر ضرورت انجام گفت‌وگوهای انتقادی در میان نخبگان جهان اسلام اظهار کرد: نخبگان جهان اسلام با یکدیگر وارد صحبت و تبادل اندیشه شوند، کشورهای خارج از جهان اسلام به جز مشورت نباید در این روند نقش ایفا کنند و محوریت این موضوع تنها با همکاری بین کشورهای اسلامی می‌تواند شکل بگیرد.

صفوی با تأکید بر جایگاه مهم ایران در جهان اسلام گفت: ایده اصلی شکل‌گیری انقلاب اسلامی، قطع وابستگی و قطع دخالت قدرت‌های خارجی در امور ایران بوده است و این ایده باید در کل جهان اسلام پیگیری شود. ایران تنها کشور جهان اسلا م است که امنیت درون زا دارد و امنیت را از قدرت‌های جهان خریداری نمی‌کند، اما متأسفانه یکی از واقعیاتی که جهان اسلام از آن رنج می‌برد، امنیت اجاره‌ای برخی از دولت‌های اسلامی و دخالت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای به رهبری آمریکا در جهان اسلام است.

وی مواضع دولت آمریکا را در جهت تفرقه و علیه صلح دانست و افزود: آمریکایی‌ها از صلح و امنیت بین کشورهای اسلامی نفعی نخواهند برد و مواضع دولت آمریکا علیه صلح است. اگر تحولات ۷۰ سال گذشته منطقه غرب آسیا را در نظر بگیریم، هیچ‌گاه نمی‌بینیم که دولت آمریکا اقدامی در جهت صلح و همگرایی در جهان اسلام انجام داده باشد.

صفوی ایجاد یک نظام امنیتی در درون جهان اسلام را با قطع دخالت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای میسر دانست و گفت: جمهوری اسلامی ایران می‌تواند محور قطع مداخلات مضر فرامنطقه‌ای در جهان اسلام باشد و تجربیات خود را در اختیار سایر کشورها قرار دهد. این نقش‌آفرینی یک ضرورت محسوب می‌شود، چون در جهان اسلام یک دالّ مرکزی وجود ندارد که کشورها را دور هم جمع کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه با تأکید بر اهمیت اقتصاد در همگرایی امت اسلام تصریح کرد: مدل‌های موفق همگرایی در جهان امروز عمدتاً ریشه در مناسبات اقتصادی دارد. شاید چهار سال پیش که ما روی موضوع همگرایی اقتصادی در جهان اسلام شروع به‌کار کردیم، کمتر اقتصاددانی بود که می‌پذیرفت در جهان اسلام امکان همگرایی اقتصادی وجود دارد، چون دولت‌ها با هم در رقابت هستند، اما برای رسیدن به صلح و توسعه باید به سمت همکاری‌های اقتصادی و امنیتی در جهان اسلام برویم.

صفوی تأکید کرد: کشورهای جهان اسلام برای تأمین منافع ملی خود در سطوح منطقه‌ای و جهانی چاره‌ای جز ائتلاف‌سازی با یکدیگر ندارند. کم هزینه‌ترین مسیر برای رسیدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشورهای اسلامی، ائتلاف‌سازی منطقه‌ای است.

مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام با تأکید بر ضرورت مهندسی مجدد سازه‌های امنیتی و اقتصادی جهان اسلام گفت: سازه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی در جهان اسلام نیاز به یک مهندسی مجدد و حرکت از مسیر تقابلی به تکاملی دارد. اقتصاد و امنیت در واحدهای سیاسی-اقتصادی در جهان اسلام باید به صورت مکمل برای هم بازطراحی شوند. روند کنونی رقابتی مبتنی بر تقابل است که سازنده نخواهد بود.

انتهای پیام