به نقل از آی‌ای، اکنون تنها دو آژانس فضایی در جهان موفق به فرود و استقرار موفق مریخ نوردهای رباتیک در مریخ شده‌اند که اولی یعنی “ناسا” سابقه‌ای طولانی در این امر دارد و دومی یعنی آژانس فضایی چین(CNSA) به تازگی به این سیاره قدم گذاشته است. آنها اکنون چاره‌ای ندارند جز اینکه مریخ‌نوردهای خود را در “حالت ایمن” قرار داده و تحقیقات را تا مدتی تعطیل کنند.
دلیل این کار این است که خورشید در رویدادی به نام “مقارنه خورشیدی مریخ”(Mars solar conjunction) در حال قرارگیری میان زمین و مریخ است که این اتفاق، مانع از برقراری همه ارتباطات مستقیم می‌شود. این وضعیت تا زمانی که زمین و مریخ بار دیگر به یکدیگر دید داشته باشند و موقعیت مناسب خود را بدست آورند، ادامه خواهد داشت.
در حالی که این رویداد از ۲ تا ۱۶ اکتبر ادامه خواهد داشت، نگرانی‌هایی در مورد حفظ ارتباط با کاوشگرها یا حتی مأموریت‌های انسانی به سیاره سرخ، سیارات دیگر و فراتر از منظومه شمسی ایجاد کرده است.
اگر مهندسان ناسا سعی کنند از میان تشعشعات یونیزه کننده خورشید به مریخ نوردهای خود سیگنال بدهند، ارتباطات ممکن است مختل یا حتی خراب شود. بدیهی است مریخ نوردهایی مانند “استقامت” برای انجام اقدامات به دستورات بسیار دقیقی احتیاج دارند و هرگونه سیگنال اختلالی یا خراب می‌تواند به طور بالقوه موجب خرابی و اقدامات خطرناک شود.
در نتیجه، ناسا از ارسال هر سیگنالی به مریخ نوردهای خود از تاریخ ۲ تا ۱۶ اکتبر خودداری خواهد کرد. آژانس فضایی چین نیز اعلام کرده است که کاوشگر فضایی “تیان‌ون-۱”(Tianwen-1) و کاوشگر “ژورونگ”(Zhurong) هم تا زمانی که “مقارنه خورشیدی مریخ” به پایان نرسد، وارد “حالت ایمن” خواهند شد و تمام کارهای علمی خود را متوقف خواهند کرد.
اما فقط به این دلیل که ناسا و آژانس فضایی چین برای چند هفته به مریخ نوردهای خود دسترسی نخواهند داشت، به این معنا نیست که این کاوشگرهای رباتیک هیچ کاری برای انجام در این مدت ندارند. “روی گلادن” از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا که در آنجا به عنوان مدیر شبکه رله مریخ کار می‌کند، گفت: اگرچه ماموریت‌های ما در مریخ طی چند هفته آینده فعال نخواهد بود، اما آنها همچنان وضعیت سلامتی خود را به ما گزارش می‌دهند و به هر ماموریت تا زمانی که دوباره ارتباطمان برقرار شود، برخی تکالیف داده شده است.
به عنوان مثال، مریخ نوردهای “کنجکاوی” و “استقامت” ضبط و ثبت آب و هوای مریخ را متوقف نمی‌کنند، اما چندین ابزار آنها خاموش می‌شود. فرودگر “اینسایت”(InSight) نیز به ثبت مریخ‌لرزه‌ها ادامه می‌دهد و مدارگردهای مریخی ناسا در وقت مناسب این اطلاعات را به زمین منتقل می‌کنند.
به عبارت دیگر، این رویداد حاصل از فوران یک شعله یا طوفان خورشیدی نیست که ارتباطات را در سطح زمین و همه سخت افزارها در مریخ را خراب کند. به بیان ساده، خورشید بر سرِ راه و بین زمین و مریخ قرار گرفته، به این معنی که ما نمی‌توانیم طی چند هفته آینده به خوبی با مریخ ارتباط برقرار کنیم. اگر ناسا یا آژانس فضایی چین در این مدت سعی کنند با ماشین آلات فضایی خود در مریخ ارتباط برقرار کنند، می‌توانند به عمر آنها پایان دهند.
“مقارنه خورشیدی مریخ” هر دو سال یک بار اتفاق می‌افتد، به این معنی که هر مأموریت چهار ساله (حداکثر زمانی که انسان می‌تواند در معرض تابش کیهانی قرار گیرد) حداقل شامل یک دوره دو هفته‌ای خواهد بود که تماس با زمین ممکن نیست.
البته می‌توان با ماهواره رله که بین زمین و مریخ قرار دارد، این رویداد را دور زد، اما سناریوی واقعاً ترسناک این است که ممکن است یک روز ما در دنیایی فراتر از منظومه شمسی مستقر شویم. اگر آن سیاره که در منظومه دیگری قرار دارد، در پشت ستاره میزبان خود قرار بگیرد، برای ارتباط مجدد باید منتظر بمانیم تا از آن موقعیت بیرون بیاید.
این در حالی است که این مشکل با توجه به فناوری‌های موجود، در مقایسه با فاصله‌های بسیار زیادی که میان ستارگان است، چیزی نیست. نزدیکترین ستاره به ما “آلفا قنطورس” است که ۴.۵ سال نوری با ما فاصله دارد. این بدان معناست که ارسال هرگونه سیگنالی به آن در یک ماموریت میان‌ستاره‌ای تا زمانی که حداقل ۹ سال نگذشته باشد، پاسخی نخواهد یافت.
خوشبختانه فعلا ارسال و دریافت سیگنال از مریخ تنها چند دقیقه طول می‌کشد، اما ارسال سیگنال در فضای عمیق می‌تواند چالش‌هایی جدی برای آینده سفرهای فضایی ایجاد کند.
منبع: ایسنا