عماد مطالبی پراکنده رویی شهری را قالبی از توسعه خودرو و از اقسام شهر ارگانیک و بدون طرح و برنامه دانست و اظهار کرد: افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی و جریان مهاجرت سبب شده که توسعه شهرها با مشکلات زیادی روبرو شود؛ از این رو توسعه کالبدی شهری اهمیت و ضرورتی اساسی در توسعه فضایی سکونتگاه ها دارد؛ به گونه ای که برای رسیدن به فرم پایدار شهری باید به ساماندهی پراکنده روی شهری پرداخت.

وی افزود: به منظور ممانعت از تخریب بیشتر محیط زیست شهری از گسترش و رشد افقی شهر باید جلوگیری کرد.

این کارشناس برنامه ریزی شهری تصریح کرد: به علت ناپیوستگی های فضایی سرزمین و تمرکزگرایی همه جانبه رشد و گسترش کلانشهری به شیوه ای نامتوازن تحقق می پذیرد و با درهم ریختگی کالبدی – فضایی و اجتماعی – اقتصادی همراه می گردد. بدین ترتیب، کلانشهرها فضاهای عمدتا روستایی پیرامونی را در خود ادغام می کنند و زمینه ساز دگردیسی و نابسامانی فضایی می شوند و لذا در جایی با رواج حومه نشینی و در جای دیگر بیشتر با پدیده اسکان غیررسمی روبرو هستیم.

مطالبی ادامه داد: از زمانی که مبنای گسترش شهرها ماهیتی برون زا گرفت، پدیده موتوریزه شدن شهرها و تزریق درآمدهای نفت در اقتصاد شهری، قرارگیری شهرها در نظام اقتصاد جهانی و بورس بازی زمین به بی استفاده ماندن بخش های وسیعی از اراضی داخل شهری و گسترش حومه های پیرامونی منجر شده است.

وی با بیان اینکه امروزه شهرها با مشکلات فراوانی مانند توسعه بدون برنامه ریزی، افزایش سکونتگاه های غیررسمی، افزایش هزینه زیرساخت ها و خدمات شهری، به زیر ساخت و ساز رفتن اراضی کشاورزی، مصرف بیشتر انرژی و آلودگی های محیط زیستی مواجه شده اند، گفت: در دهه های اخیر رشد فزاینده شهرها چالش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی را در پی داشته که پیامد افزایش طبیعی جمعیت از سویی و مهاجرت و جابجایی آن از سوی دیگر است؛ در این میان چگونگی رشد و توسعه کالبدی شهرها ارزش فراوانی دارد.

این پژوهشگر اضافه کرد: شهرها به گونه هایی از جمله در شکل توسعه میان افزا، توسعه شهری پیوسته و توسعه شهری گسسته رشد کرده اند.

مطالبی، توسعه شهری پراکنده یا به اصطلاح پراکنده روی شهری را نمودی از توسعه شهری گسسته و در مواردی بسیار بیرون از ضوابط و مقررات شهری و به گونه ای خودرو و برنامه ریزی نشده دانست و عنوان کرد: این پدیده سبب دشواری ها، پیامدهای منفی و ناپایداری شهری می شود.

وی پراکنده روی شهری را فرم یا قالبی از گسترش شهری دانست که تمرکز آن بر تاثیرات منفی است و تصریح کرد: انتقادات وارده بر پراکنده روی پیوندی عمیق با تاثیرات منفی این پدیده بر محیط زیست و ناپایدار شدن شهرها دارد.

این کارشناس محیط زیست شهری، با بیان اینکه ساماندهی پراکنده روی شهری باید تاکید بر آن داشته باشد که از رشد اسپیرال در پهنه شهری به طور موردی جلوگیری شود، خاطرنشان کرد: باید سکونتگاه ها با به کارگیری الگوهای آمایشی نوین سامان گیرد و یک توسعه فضایی مبتنی بر اختلاط کاربری ها و در راستای رعایت ملاحظات زیست محیطی و جلوگیری از بلعیده شدن زمین های کشاورزی پیرامونی صورت پذیرد.

منبع: ایسنا