سعید دانشخواه در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه با توجه به گسترش محبوبیت و استفاده از شبکه های اجتماعی در فضای مجازی این موضوع جلوه دیگری به خود گرفته و موجب افزایش انواع مزاحمت های تلفنی، رایانه ای و … شده است، افزود: این مسئله باعث شده است که مزاحمت های ایجاد شده اهمیت بیشتری پبدا کند و به عنوان یکی از مسائل و مشکلات جدی و همیشگی شهروندان درخور توجه و تأمل باشد.

وی با بیان اینکه ضرورت دارد شهروندان با این بزه و انواع و اقسام آن و روش های طرح دعوی در قبال آن چه به صورت قضایی و چه اداری آشنا شوند و از حق و حقوق قانونی خود در رابطه با این موضوع مطلع شده و به آنها واقف باشند، در ادامه به بررسی این جرم و ارکان و شرایط تحقق آن، روش های طرح دعوی و شکایت پرداخت که هدف آن آشنایی نسبی و الزامی به این جرم است.

دانشخواه مزاحمت تلفنی را جرم تلقی کرد و گفت: مزاحم تلفنی به شخصی گفته می شود که از طریق تلفن اعم از تلفن ثابت و همراه و به طور کلی با هر وسیله مخابراتی به هر نحو چه از طریق شبکه های اجتماعی و در فضای مجازی و چه به صورت تماس و یا پیامک برای شخص دیگری مزاحمت ایجاد می کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر شخصی با تلفن ثابت برای خط دیگری مزاحمت ایجاد کند و یا در بستر شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام، واتساپ ، تلگرام و … موجب آزار و اذیت دیگری شود و آسایش و آرامش او را مختل کند، مرتکب جرم مزاحمت تلفنی شده بنابراین این برداشت که مزاحمت تلفنی صرفاً با تماس گرفتن و پیامک دادن و با تلفن همراه محقق می شود، منشأ حقوقی نداشته و صحت ندارد بلکه هر کس با هر وسیله مخابراتی و به هر نحوی به آسایش دیگری لطمه و آسیب بزند، مرتکب جرم شده است.

وی با اشاره به ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی بیان کرد: هر کس به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم می شود. در واقع طبق قانون هر کس وسیله مخابراتی در اختیار خود را وسیله مزاحمت دیگری قرار دهد یا با عمد و سوءنیت ارتباط دیگری را مختل کند، برای بار اول پس از کشف ارتباط تلفنی او به مدت یک هفته همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم پرداخت هزینه های مربوطه خواهد بود، برای بار دوم پس از کشف ارتباط تلفنی او به مدت سه ماه همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم تقاضای مشترک و پرداخت هزینه های مرتبط خواهد بود و برای بار سوم شرکت ارتباط تلفنی وی را به طور دائم قطع و اقدام به جمع آوری منصوبات تلفن کرده و ودیعه مربوط به مشترک را پس از تسویه حساب مسترد می کند.

این وکیل پایه یک دادگستری با بیان اینکه ایجاد مزاحمت برای دیگران باید عامداً و عالماً با استفاده از وسایل مخابراتی صورت گیرد، بدان معنی که شخص می داند خط و یا سیم کارت متعلق به شخص دیگری است و به منظور ایجاد مزاحمت و سلب آسایش و آرامش با وی تماس گرفته و یا پیامک ارسال می کند، یادآور شد: اگر شخصی اتفاقی و به اشتباه یک بار به خط و سیم کارت متعلق به دیگری پیامک ارسال کرد و یا با آن تماس گرفت، بدون اینکه قصدی از ارسال پیام و برقراری تماس با وی داشته باشد، نمی توان او را مزاحم تلفنی نام نهاد.

وی با بیان اینکه زمانی مزاحمت تلفنی محقق می شود که شخص با استفاده از وسایل مخابراتی و با قصد ایجاد آزار و اذیت طرف مقابل، به او پیامک دهد و یا با وی تماس گیرد، خاطرنشان کرد: توهین به دیگران و نیز تهدید دیگران به قتل و ضررهای نفسی و شرفی در مزاحمت تلفنی جرم تلقی شده و قابل مجازات است بنابراین اگر شخصی دیگری را تهدید به قتل و یا به او توهین کند، هم به جرم مزاحمت تلفنی محکوم شده و هم جرم تهدید به قتل منتهی الامر با توجه به مقرره قانون مجازات اسلامی صرفاً یک مجازات که سنگین تر است، بر وی اعمال می شود.

دانشخواه در ادامه مطرح کرد: اگر مجازات تهدید به قتل یا توهین از مجازات مزاحمت تلفنی بیشتر بود، مرتکب صرفاً به مجازات سنگین تر بر حسب مورد تهدید به قتل یا توهین محکوم می شود و تنها این مجازات بر وی اعمال می شود.

وی تشریح کرد: برقراری تماس های مکرر متوالی و یا متناوب، برقراری تماس در ساعات غیرمعمول بدون اینکه حرفی رد و بدل شود از قبیل سوت زدن، تولید صداهای وحشتناک و …، سلب آسایش و آرامش از دیگری، توهین و هتاکی به هر نحو به قتل و یا ضررهای نفسی و شرفی و مالی، تهدید به افشای اسرار شخصی یا خانوادگی شخص یا بستگان و خانواده او، ارسال پیام های صوتی و تصویری با محتوای عکس ها و تصاویر مستهجن و مبتذل نمونه هایی از مصادیق مزاحمت تلفنی به شمار می آید که مرتکب آن به عنوان مزاحم تلفنی قابل تعقیب است.

دانشخواه اظهار کرد: چنانچه شخصی با تلفن همراه دیگری را تهدید به قتل و بیان کند چنانچه رفتاری را انجام ندهد وی را به قتل می رساند، الزم نیست حتماً مرتکب قتل یا ضرب و جرم طرف مقابل شود تا جرم مزاحمت تلفنی واقع شود بلکه همین که شخص برای دیگری از طریق تهدید به قتل یا هر جرم دیگری برای فردی ایجاد مزاحمت کند، جرم مزاحمت تلفنی واقع شده و مرتکب قابل تعقیب خواهد بود.

وی به روش های شکایت اشاره کرد و گفت: چنانچه شخصی بخواهد برای مرتکب جرم مزاحمت تلفنی مجازات تعیین شود، ناگزیر از طرح شکایت در مراجع قضایی است. اگر فرد درصدد اعمال مجازات های اداری است باید به مخابرات و شرکت های همراه اول، ایرانسل و رایتل حسب مورد مراجعه کند و با طرح شکایت در مراجع قضایی با توجه به ماده ۶۴۱ قانون تعزیرات مجازات حبس و شلاق برای مرتکب درنظر گرفته می شود اما با پیگیری از طریق مخابرات و شرکت های فوق الذکر صرفاً برخوردهایی نظیر قطع موقت شماره تلفن و یا دائم به عمل خواهد آمد.

این وکیل پایه یک دادگستری درباره شکایت اداری بیان کرد: در این روش شخصی که برایش مزاحمت تلفنی ایجاد شده، با مراجعه به اداره مخابرات و شرکت های همراه اول، ایرانسل و رایتل حسب مورد و با توجه به اینکه شماره تلفنی که با آن مزاحمت ایجاد شده است، مراتب شکایت خود را تقدیم کرده و بدون ارجاع به محاکم قضایی و یا ضابطین دادگستری موضوع رسیدگی و در نهایت اعمال مقررات خواهد شد.

وی ادامه داد: اگز مزاحمت تلفنی با شماره تلفن مربوط به شرکت همراه اول صورت گرفته باشد، شرکت همراه اول در سایت خود به آدرس اینترنتی https://mci.ir چنین مقرر کرده است که مشترکین تلفن همراه که مزاحم تلفنی دارند می توانند به مراکز تلفن ثابت ارائه دهنده خدمات خاص همراه اول در تهران و ادارات مشترکین در سایر استان ها مراجعه کرده و با ارائه اصل کارت شناسایی معتبر از قبیل کارت ملی و شناسنامه و تکمیل فرم های مربوطه برای پیگیری اقدام کنند و پس از تکمیل فرم و تحویل به شرکت ارتباطات سیار، شماره تلفن موردنظر تحت مراقبت قرار گرفته و در صورت اثبات مزاحمت تلفنی مجازات های موسوم به مجازات های پله ای بر مزاحم تلفنی اعمال خواهد شد.

دانشخواه افزود: منظور از مجازات های پله ای این است که ابتدا هشدار به مرتکب داده می شود، در پله بعدی قطع یک هفته ای خط تلفن، قطع یک ماهه خط، قطع سه ماهه و در پله آخر هم لغو اشتراک به عمل خواهد آمد که در این مرحله پرونده به مراجع قضایی هم ارسال می شود، البته در حال حاضر با توجه به قوانین جدید، جرم مزاحمت تلفنی قابل گذشت است و تا زمانی که شاکی اقدام به شکایت نکند مراجع قضایی حق پیگیری و تعقیب مزاحم تلفنی را ندارند.

وی اضافه کرد: همراه اول علاوه بر روش فوق الذکر، امکان پیگیری از طریق تماس را هم فراهم کرده است، با این توضیح که شرکت ارتباطات سیار همراه اول شماره تلفنی درنظر گرفته برای پیگیری امور مرتبط با سیم کارت های همراه اول و همچنین پیگیری مزاحمت های تلفنی که به صورت شبانه روزی و ۲۴ ساعت پاسخگوی مشترکین خود است. این شماره تماس درنظر گرفته شده برای سیم کارت های تلفن همراه ۹۹۹۰ و برای خط تلفن ثابت ۰۹۹۹۰ است و اشخاصی که نسبت به آنها مزاحمت تلفنی صورت گرفته می توانند از این طریق هم پیگیر کار خود باشند.

این وکیل پایه یک دادگستری در ادامه گفت: شکایت و طرح دعوی را از دو طریق می توان به صورت اداری پیگیری کرد؛ روش اول اگر مزاحم با سیم کارت ایرانسل برای شما مزاحمت ایجاد کرده باشد می توان با مراجعه به یکی از نمایندگی های حقوقی ایرانسل و تکمیل کردن فرم مربوطه و تحویل آن درخواست پیگیری کرد و دوم این است که اگر مزاحم با سیم کارت ایرانسل برای شما که دارای سیم کارتی غیر از ایرانسل هستید ایجاد مزاحمت کند باید به یکی از دفاتر حقوقی اپراتور سیم کارت خود بسته به نوع سیم کارت شما مراجعه کنید که در این صورت شکایت شما از طریق هماهنگی و همکاری دفتر حقوقی اپراتور مربوطه و شرکت ایرانسل بررسی و پیگیری خواهد شد و نتیجه این اقدامات به شما اطلاع داده می شود.

وی با بیان اینکه تمام مزاحمت های تلفنی چه از طریق تلفن ثابت و چه همراه اول و چه ایرانسل در یک روش مشابه هم بوده و تشریفات یکسانی دارند و آن مراجعه به محاکم قضایی است، تشریح کرد: اگر شخصی برای شما مزاحمت تلفنی ایجاد کرد به سادگی می توانید رأساً و یا با مراجعه به وکیل رسمی دادگستری و یا عریضه نویس شکوائیه ای با اتهام مزاحمت تلفنی تنظیم و ثبت کرده و با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی موجود در سراسر کشور اقدام به ثبت شکوائیه خود کرده و در نهایت پیامکی برای شما در این زمینه ارسال خواهد شد.

وی افزود: پس از ارجاع پرونده به دادستان حوزه قضایی محل وقوع جرم و ارجاع پرونده به یکی از شعبات بازپرسی یا دادیاری و ثبت پرونده در آن شعبه، ابلاغیه ای برای شما ارسال و شما به آن شعبه برای پیگیری و ارائه ادله و اسناد و مدارک دعوت شده و پس از بررسی ادله و در صورت وجود ادله کافی علیه متهم پرونده، مشارالیه را به عنوان متهم احضار و در صورت انتساب اتهام، قرار تأمین صادر و در نهایت قرار جلب به دادرسی و پس از موافقت با دادستان کیفرخواست صادر می شود. با ارجاع پرونده به دادگاه کیفری دو در نهایت در صورت اثبات جرم، حکم محکومیت برای مزاحم تلفنی صادر خواهد شد که مجازات زندان و شلاق برای مرتکب درنظر گرفته می شود.

دانشخواه به چند ویژگی جرائم قابل گذشت اشاره کرد و یادآور شد: تا زمانی که شاکی شکایت نکند هیچ مقامی حق رسیدگی و تعقیب مرتکب را ندارد، دیگر اینکه چنانچه شاکی پرونده در هر مرحله از رسیدگی اعلام گذشت کند پرونده مختومه می شود. اگر پرونده در مرحله تعقیب و رسیدگی باشد و شاکی اعلام گذشت کند قرار موقوفی تعقیب و چنانچه در مرحله اجرای اعلام گذشت کند، قرار موقوفی اجرا صادر و نتیجه اینکه پرونده مختومه می شود.

وی مزاحمت تلفنی را جزء جرائمی دانست که مجازات آنها تعزیری است و دادگاه صادرکننده حکم می تواند به جای مجازات شلاق، جزای نقدی درنظر بگیرید و یا اینکه مجازات حبس را  تعلیق و یا بخشی از آن را تعلیق کند. منظور اینکه در صورت اثبات جرم مزاحمت تلفنی همیشه نباید این باور را داشت که در همه موارد قطعاً و الزاماً برای مرتکب حبس و شلاق درنظر گرفته می شود.

این وکیل پایه یک دادگستری خاطرنشان کرد: مزاحمت از طریق شبکه های اجتماعی هم به مثابه مزاحمت های تلفنی قابل تعقیب است و فراموش نکنیم که مزاحمت تلفنی یعنی ایجاد مزاحمت و سلب آسایش و آرامش طرف مقابل بنابراین اگر شخصی در بستر شبکه های اجتماعی به دیگری به طور مثال افترا زد، از باب افترا قابل تعقیب است، اگر تهدید به قتل کرد، از این باب قابل تعقیب است اما چنانچه شخصی از طریق واتساپ، اینستاگرام و یا هر شبکه اجتماعی دیگر برای دیگری ایجاد مزاحمت کرد که مصادیقی از این جرم در بالا بیان شد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر شخصی به طور مکرر با ارسال پیام و یا برقراری تماس برای دیگری مزاحمت ایجاد کرد، مرتکب جرم مزاحمت تلفنی شده و قابل تعقیب است. منتهی المر چون بحث ارسال داده ها در بستر شبکه های اجتماعی که سرور اکثر آنها در خارج از ایران است، به سادگی ارسال داده ها از طریق تلفن همراه در قالب پیامک و برقراری تماس نیست، اثبات ارتکاب جرم مزاحمت تلفنی و انتساب این جرم به مشتکی عنه تا حدودی سخت تر و مستلزم اقدامات بیشتری است.

دانشخواه خاطرنشان کرد: امروزه از طریق پلیس فتا و با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته در این زمینه، امکان تعقیب و انتساب جرم به مرتکب دور از ذهن و خارج از تصور نیست و بحث استفاده از شماره تلفن متعلق به دیگری و ایجاد مزاحمت برای دیگران هم موضوع قابل تأملی است. سوال دیگری که پیش می آید این است که اگر با خط فرد دیگری واتساپ و یا هر شبکه اجتماعی دیگری را نصب و استفاده کنیم مسئولیت با چه کسی است؟ در واقع طبق قانون هر کسی وسیله ای دارد که متعلق به اوست، مسئولیت هر گونه استفاده ای اعم از قانونی و غیرقانونی از آن وسیله نیز با اوست بنابراین اگر شخصی سیم کارتی به اسم خود خریداری کرده مسئولیت مطلق نسبت به آن سیم کارت دارد و اگر خودش یا حتی شخص دیگری اعم از پدر و مادر از آن استفاده ای غیرقانونی کنند، مسئولیت با صاحب و مالک آن سیم کارت است مگر اینکه شما که مالک سیم کارت هستید اثبات کنید که سیم کارت شما توسط شخص دیگری به سرقت رفته یا ثابت کنید شخص دیگری سیم کارت شما را بدون اجازه مورد استفاده قرار داده و یا اینکه ثابت کنید که سیم کارت شما مفقود شده است.

وی بهترین و مطمئن ترین راه برای خروج از این وضعیت را ذکر کرد: چنانچه سیم کارت شما مفقود شد یا توسط شخصی به سرقت رفت در اسرع وقت و در همان روز مفقودی و یا سرقت رخ داده را اعلام کنید و این مهم نیازمند تشریفاتی است به این توضیح که باید شکوائیه ای تنظیم و در دادسرا ثبت کنید. از تاریخ ثبت شکوائیه شما در دادسرا که باید ثبت در سیستم شود، هر گونه استفاده ای به هر عنوان از آن سیم کارت شود، مسئولیتی را متوجه شما نخواهد کرد و در صورتی که دیگری از سیم کارت شما پس از تاریخ ثبت شکوائیه توسط شما، استفاده سوء کند و شما را به عنوان مالک سیم کارت به مراجع قضایی احضار کنند، شما می توانید با ارائه گواهی ثبت شکایت در دادسرا، و اعلام بی اطلاعی از استفاده سوء از سیم کارت، از مسئولیت های کیفری و مجازات های جرم مزاحمت تلفنی رهایی یابید.

انتهای پیام

منبع:ایسنا