دکتر محمد جواد دهقانی که به صورت مجازی در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه سمنان حضور یافته بود اظهار کرد: اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ سهم مشارکت بین‌المللی در فعالیت‌های پژوهشی در قالب انتشار مقالات و مستندات علمی و به عبارت دیگر دیپلماسی علمی کشور از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا کنون بیش از ۳۴درصد و بالاترین میزان در طول ۲۰ سال اخیر رسیده است.

وی با اشاره به رشد علمی کشور در این بخش افزود: اگرچه اطلاعات سال ۲۰۲۱ هنوز تکمیل نشده اما در مقایسه سال ۲۰۲۰ با سال ۲۰۱۹  مشخص می‌شود که جمهوری اسلامی ایران با ۱۲.۵درصد رشد و با اختلاف ۱۴صدم درصد با هند جایگاه دوم دنیا از لحاظ رشد دیپلماسی علمی دنیا را کسب کرده و همچنین کشور مالزی با رشد ۱۲ درصد در جایگاه سوم و کشورهای تایوان و ترکیه به ترتیب در جایگاه بعد قرار دارند.

وی با اشاره به اینکه گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها از جمله سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است تصریح کرد: مشارکت علمی زمینه را برای دیپلماسی علمی باز می‌کند و یک پژوهش می‌تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد که غالباً با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می‌پذیرد.

دکتر دهقانی اظهار کرد: در سال ۲۰۱۱ سهم مقالات با مشارکت بین‌الملل از کل مقالات کشور حدود ۱۶.۵درصد بود که این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۱۹.۷درصد و در سال‌های بعد به تدریج افزایش یافت به طوری که  در سال ۲۰۱۸ به ۲۴ درصد و در سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ترتیب به ۲۷.۲، ۳۰.۵ و ۳۴.۲ درصد افزایش یافته است.

رئیس ISC گفت: در دیپلماسی علمی، دو کشور ایران و هند تقریباً رشد نزدیکی را تجربه کرده اند به نحوی که اگر رقم رشد را به بالا گرد کنیم عدد ۱۳ درصد برای هر دو ذکر خواهد شد، به‌عبارت دیگر، تفاوت ایران و هند از لحاظ رشد دیپلماسی علمی ناچیز است، هر چند این دو کشور از لحاظ تعداد مقالات منتشر شده در یک سطح نیستند.

دکتر دهقانی با بیان اینکه بعد از ایران و هند کشور مالزی و تایوان هر کدام تقریباً با ۱۲درصد رشد در دیپلماسی علم در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته اند تصریح کرد: ترکیه نیز در دیپلماسی علمی در زمره کشورهای برتر است و این کشور  با ۱۰درصد رشد در جایگاه پنجم از لحاظ سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالاتش قرار دارد.

به گفته رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری، بعد از ترکیه، اندونزی، ژاپن، لهستان و کره جنوبی قرار دارند که این کشورها نیز بین ۵ تا ۷درصد رشد در مقالات با مشارکت بین الملل خود داشته اند.

وی خاطرنشان کرد: در بین کلیه قدرت‌های علمی دنیا فقط دو کشور ایتالیا و چین از لحاظ رشد دیپلماسی علم رشد منفی را تجربه کرده اند.

رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ادامه داد: با محاسبه رشد سهم مقالات منتشر شده با مشارکت بین‌الملل در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ مشخص شد که در ایران، حوزه فنی و مهندسی با ۱۸درصد بیشترین میزان رشد را داشته، بعد از آن حوزه علوم انسانی قرار دارد که ۱۷درصد رشد را تجربه کرده و در جایگاه سوم علوم پزشکی قرار دارد که رشد این حوزه برابر با ۱۳درصد بوده است ، حوزه علوم پایه با ۱۲ و حوزه علوم اجتماعی با ۱۱درصد و سپس حوزه علوم کشاورزی با ۸درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

دکتر دهقانی با بیان اینکه در سال ۲۰۲۰ علوم فنی و مهندسی و علوم پایه ۳۴درصد از مقالاتشان به صورت مشارکت بین الملل منتشر شده است اظهار کرد:  این دو حوزه موضوعی بالاترین سهم را در بین حوزه‌های موضوعی به خود اختصاص داده اند. بعد از این دو حوزه، حوزه های موضوعی علوم اجتماعی و کشاورزی با ۳۱درصد، علوم پزشکی با ۲۵ و علوم انسانی با ۱۹درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

وی گفت: هر چند رشد مشارکت پژوهشگران کشور با سایر کشورها در سال‌های اخیر خود به پیشتوانه فعالیت‌ها و برنامه‌ریزهای مختلف تبدیل شده، اما استفاده از پتانسیل ایجاد شده به واسطه همکاری پژوهشگران کشور با سایر کشورها مقوله ای است که خود نیاز به برنامه جداگانه ای دارد.

دکتر دهقانی خاطرنشان کرد:  اهمیت این مسئله مبتنی بر سند سیاست‌های کلان علم و فناوری که بر گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی بویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور تاکید دارد قابل تبیین است.

وی در پایان به تمجید از رشد فعالیت های علمی در دانشگاه سمنان پرداخت و اضاقه کرد: در سال ۱۴۰۰ تعداد ۷ نفر پژوهشگر یک درصد برتر در دانشگاه سمنان شناسایی و معرفی شدند.

منبع: ایسنا